EGOV
Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ là căn bệnh thường gặp ở rất nhiều người cao tuổi. Tuy nhiên, bệnh cũng có thể xảy ra ở người trẻ nếu như gặp phải các chấn thương đột ngột. Vậy, nguyên nhân, triệu chứng và hướng điều trị của bệnh này ra sao? Mời các bạn tìm hiểu về bệnh lý thông qua nội dung dưới đây của bài viết.
Tìm hiểu thoát vị đĩa đệm cổ là gì?
Đây là tình trạng thoát vị xảy ra ở vị trí giữa các đốt sống cổ. Đây là một dạng thoát vị thường gặp và rất phổ biến, chỉ đứng sau thoát vị cột sống thắt lưng. Bởi lẽ, đây là vị trí thường xuyên phải vận động nhiều, đồng thời cũng chịu các áp lực lớn nên khả năng các mô bị tổn thương và thoái hóa là rất cao. Trong đó, đĩa đệm giữa đốt sống C5 và C6 là vị trí dễ xảy ra thoát vị nhất.
Giống như các dạng thoát vị khác, thoát vị đĩa đệm cột sống cổ cũng xảy ra do tình trạng bao xơ bị biến dạng, nứt rách khiến nhân nhầy tràn ra ngoài và hình thành các khối thoát vị. Các khối thoát vị này có thể chèn ép các bộ phận xung quanh như rễ thần kinh, mạch máu, tủy sống,… và gây đau đớn cho người bệnh.
Đĩa đệm một khi đã bị thoát vị thì không thể hồi phục lại như trạng thái ban đầu, kể cả khi được can thiệp phẫu thuật. Tuy nhiên, nếu người bệnh được chữa trị kịp thời và đúng cách, khả năng hồi phục có thể lên tới 85%.
Nguyên nhân thoát vị đĩa đệm cột sống cổ
Tình trạng bệnh này tuy ít gặp hơn so với thoát vị thắt lưng, song thoát vị tại vị trí này có khả năng gây ra nhiều biến chứng hơn. Bởi các đốt sống tại đây có vai trò rất quan trọng và cũng là nơi phân bố nhiều rễ thần kinh và tủy sống. Do đó, người bệnh cần hết sức cảnh giác và phòng ngừa các nguyên nhân gây bệnh như dưới đây.
Do tuổi tác và thoái hóa
Rõ ràng, khi tuổi càng cao thì cơ thể càng tiến dần đến sự lão hóa. Do đó, nguy cơ mắc bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống cổ sẽ càng lớn. Đó cũng là lý do vì sao căn bệnh này lại thường xuất hiện ở những người trong độ tuổi trung niên trở ra. Từ 30 tuổi trở đi, cấu trúc xương của mỗi người sẽ bắt đầu những dấu hiệu của sự thoái hóa, khiến cho các đĩa đệm phải chịu nhiều lực tác động hơn.
Thêm vào đó, phần nhân nhầy của đĩa đệm cũng giảm đi khả năng ngậm nước, trong khi các vòng sợi collagen của bao xơ lại mất dần đi sự đàn hồi. Tất cả những yếu tố này đều góp phần đẩy nhanh quá trình làm biến dạng, nứt rách bao xơ và hình thành nên căn bệnh này.
Do thói quen sinh hoạt hàng ngày
Mặc dù bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống cổ xảy ra nhiều ở độ tuổi trung niên, song trên thực tế chúng cũng đang dần có xu hướng trẻ hóa. Nguyên nhân của tình trạng này xuất phát từ những thói quen trong lao động và sinh hoạt hàng ngày. Trong đó, điển hình nhất là việc người bệnh đứng, ngồi sai tư thế khi làm việc hoặc nằm sai tư thế khi ngủ.
Ví dụ như ngồi vẹo sang một bên, cúi đầu quá thấp khi đọc sách, vừa nằm vừa xem TV, ngủ gật trên bàn làm việc,… Hoặc cũng có thể do bạn chọn gối quá cứng hoặc quá mềm, nằm kê gối quá cao nên cổ bị mỏi. Khi những thói quen này được tích lũy trong thời gian dài, bệnh hoàn toàn có thể xảy ra.
Do chấn thương
Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ cũng có thể xảy ra nếu như người bệnh gặp phải các tai nạn hoặc chấn thương đột ngột, đặc biệt là các chấn thương ở khu vực cổ. Các chấn thương này có thể xảy ra khi người bệnh lao động, làm việc, lái xe hoặc khi chơi thể thao. Khi có tác động lực bất ngờ xảy ra, cấu trúc vòng sợi của bao xơ đĩa đệm có thể bị rách đột ngột hoặc bị vỡ sau chấn động mạnh. Đó là lý do vì sao một số người lại bị thoát vị ngay cả khi họ rất khỏe mạnh và chưa từng có bất kỳ dấu hiệu nào của thoái hóa.
Bên cạnh đó, với những người đã hoặc đang gặp phải các triệu chứng của thoái hóa đĩa đệm, một vài chuyển động đột ngột ở vùng cổ như xoay, cúi gập hoặc ngửa cổ,… cũng có thể nguy cơ chấn thương rất cao. Cùng với đó, tình trạng căng thẳng cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến tình trạng này. Tất cả các yếu tố này đều có thể khiến người bệnh bị thoát vị ở vùng cổ.
Do yếu tố di truyền
Khác với các nhóm nguyên nhân trên, thoát vị đĩa đệm cột sống cổ do di truyền rất hiếm khi xảy ra. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, những người có người thân trong gia đình từng bị thoát vị thì cũng có nguy cơ mắc bệnh này cao hơn. Điều này cũng xảy ra tương tự với những người chung huyết thống từng mắc chứng rối loạn mô liên kết hoặc có bất thường khác về cột sống.
Triệu chứng thoát vị đĩa đệm đốt sống cổ
Để chẩn đoán người bệnh có mắc bệnh hay không, các bác sĩ sẽ dựa vào các triệu chứng lâm sàng và cận lâm sàng dưới đây.
Các triệu chứng lâm sàng
Đau nhức chắc chắn là hai triệu chứng lâm sàng điển hình nhất của bệnh thoát vị đĩa đệm đốt sống cổ. Ban đầu, các cơn đau chỉ xuất hiện tại vị trí vùng cổ, nơi xảy ra hiện tượng thoát vị. Tùy theo từng mức độ chèn ép, các cơn đau này có thể âm ỉ, dai dẳng hoặc rất dữ dội. Đặc biệt, cơn đau sẽ trở nặng khi dunfg tay ấn vào, hoặc khi người bệnh vận động mạnh.
Về sau, cơn đau sẽ lan dần ra vùng bả vai, cánh tay hoặc lan lên vùng đầu và hốc mắt. Lý do là bởi các khối thoát vị đã chèn ép vào các dây thần kinh, khiến cho cơn đau lan rộng. Người bệnh cũng có thể cảm thấy các nóng rát hoặc gặp phải các cơn đau như điện giật. Người ta thường gọi đây là hiện tượng đau dạng hạt, xảy ra khi rễ thần kinh bị chèn ép.
Bên cạnh đó, do khối thoát vị đã chèn ép mạch máu và các rễ thần kinh nên người bệnh cũng sẽ cảm thấy ngứa ngáy và tê buốt ở các vị trí mà dây thần kinh đi qua (cổ, vai, cánh tay, các ngón tay). Khi tình trạng này kéo dài, chúng sẽ dần gây yếu cơ ở các vùng này, khiến khả năng cầm, nắm đồ vật của bàn tay bị suy giảm.
Song song với các triệu chứng bên trên, thoát vị đĩa đệm cột sống cổ cũng sẽ khiến người bệnh gặp phải nhiều khó khăn trong các vận động cổ. Lý do là bởi khi thoát vị, khả năng đàn hồi và nâng đỡ của đĩa đệm bị giảm đi đáng kể. Thậm chí, khi tình trạng xẹp đĩa đệm (tương đương với giai đoạn cuối của chứng thoát vị) xảy ra, triệu chứng này sẽ càng trầm trọng.
Ngoài ra, trong trường hợp khối thoát vị gây chèn ép vào tủy sống, người bệnh có thể sẽ gặp phải các triệu chứng nghiêm trọng hơn thế. Ví dụ như mất khả năng giữ thăng bằng, đi loạng choạng và dễ bị vấp ngã. Đôi khi, họ cũng mất khả năng phối hợp giữa các chi, cảm giác tê xuất hiện không chỉ ở hai cánh tay mà còn lan sang cả hai chân. Người bệnh cũng có thể mất khả năng kiểm soát ruột và bàng quang. Số ít trường hợp người bệnh còn cảm thấy đau tức một bên ở lồng ngực và khó thở.
Triệu chứng cận lâm sàng của bệnh thoát vị đĩa đệm cổ
Trên thực tế, không phải bất cứ người bệnh nào cũng có đầy đủ các biểu hiện lâm sàng như đã nói ở trên. Vì thế, cách chẩn đoán bệnh chính xác nhất chính là dựa trên các triệu chứng cận lâm sàng. Bằng cách chụp cộng hưởng từ MRI, các bác sĩ có thể nhận thấy khối nhân nhầy của đĩa đệm đã thoát khỏi vị trí ban đầu. Cùng với đó, vị trí đĩa đệm cũng bị lệch, có thể chèn lên trước, sau hoặc vào thân đốt sống. Ngoài ra, cột sống cổ của người bệnh cũng có dấu hiệu cong vẹo và chiều cao cột sống bị giảm.
Hướng điều trị thoát vị đĩa đệm cổ hiệu quả
Đa số các trường hợp người bệnh sẽ được điều trị theo hướng bảo tồn. Chỉ có số ít ca bệnh cần phải can thiệp phẫu thuật. Dưới đây là một số phương pháp phổ biến được chỉ định trong điều trị.
Sử dụng thuốc điều trị
Sử dụng thuốc Tây giúp người bệnh giảm đau, cải thiện các triệu chứng và kiểm soát tốt diễn tiến của bệnh. Tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể, bác sĩ có thể chỉ định một số loại thuốc như thuốc giảm đau, thuốc chống viêm không steroid hoặc thuốc giãn cơ để giảm tình trạng viêm, đau, sưng nhức và cứng cổ.
Riêng thuốc chống viêm chứa steroid có nhiều tác dụng phụ nên chỉ được sử dụng với các trường hợp xuất hiện triệu chứng nặng. Ban đầu, người bệnh sẽ được chỉ định dùng theo đường uống. Nếu như cơ thể không đáp ứng với điều trị, phương pháp tiêm steroid sẽ được chỉ định. Vị trí tiêm có thể ở khoang ngoài màng cứng của ống sống, cũng có thể ở gần dây thần kinh khi chúng bị khối thoát vị chèn ép.
Chăm sóc tại nhà
Cùng với việc điều trị thuốc, các biện pháp chăm sóc tại nhà cũng cần được thực hiện song song để việc chữa trị bệnh thoát vị đĩa đệm cổ phát huy được hiệu quả. Các biện pháp này bao gồm việc nghỉ ngơi, thư giãn, chườm lạnh khi bị sưng viêm và chườm ấm để cải thiện tình trạng căng cơ, cứng cổ và tăng cường tuần hoàn máu. Cùng với đó, người bệnh cũng cần rèn luyện và thay đổi các thói quen sinh hoạt hàng ngày để tránh việc làm trầm trọng thêm các cơn đau.
Cụ thể, bạn cần điều chỉnh lại tư thế đứng, nằm, ngồi sau cho phù hợp. Khi ngồi cần thẳng lưng, hạn chế cúi đầu. Khi nằm ngủ nên nằm ngửa, tránh nằm nghiêng hoặc nằm sấp. Bạn nên sử dụng các loại gối có độ mềm vừa phải.
Đồng thời, chú ý chọn lựa bàn và ghế có độ cao phù hợp để giữ trạng thái thoải mái khi học tập, làm việc. Bên cạnh đó, hãy tránh các cử động đột ngột hoặc xoay vặn cổ mạnh để tránh gây ra các chấn thương vùng này. Các hoạt động gắng sức như tập thể thao với cường độ mạnh, lao động thể chất, mang vác vật nặng,.. cũng cần hạn chế. Nếu muốn rèn luyện sức khỏe, bạn chỉ nên chọn các bài tập nhẹ nhàng như yoga, đi bộ hoặc các bài tập vật lý trị liệu được các chuyên gia hướng dẫn.
Vật lý trị liệu
Vật lý trị liệu là phương pháp giúp điều chỉnh lại đường cong tự nhiên của cột sống, đồng thời giúp tăng cường sức mạnh cơ, kéo giãn cơ thể và chống lại hiện tượng cứng cổ. Hướng điều trị này bao gồm việc xoa bóp, nắn chỉnh cột sống, bấm huyệt, châm cứu và thực hiện các bài tập đặc biệt. Vì thế, nó không chỉ khắc phục các triệu chứng của bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống cổ mà còn giúp cải thiện đáng kể sức khỏe tổng quát. Tùy theo từng tình trạng cụ thể của người bệnh, các bác sĩ sẽ đưa ra một phác đồ trị liệu hợp lý.
Đốt laser qua da
Sử dụng laser chiếu qua da để đốt cháy một phần nhân nhầy bên trong là một trong những cách để cải thiện tình trạng phồng, lồi đĩa đệm. Từ đó, ta có thể làm giảm áp lực nội đĩa và giảm sự chèn ép của đĩa đệm lên các cơ quan xung quanh. Phương pháp này thường được áp dụng trong trường hợp bệnh thoát vị được phát hiện sớm, khi bệnh chưa trở nặng và bao xơ chưa nứt rách. Mặc dù chi phí điều trị này tương đối cao, song chúng có thể nhanh chóng khắc phục được triệu chứng rất nhanh chóng và rút ngắn thời gian hồi phục một cách đáng kể.
Phẫu thuật chữa thoát vị đĩa đệm cổ
Phẫu thuật là phương pháp điều trị có độ xâm lấn cao, vì thế có thể mang đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Tuy nhiên, trong trường hợp người bệnh không đáp ứng với các phương pháp trên, hoặc khi khối thoát vị đã chèn ép nghiêm trọng đến tủy sống và thần kinh thì việc can thiệp phẫu thuật là điều cần thiết.
Thông thường, đây là những trường hợp mà người bệnh đã xuất hiện hiện tượng cứng cổ hoặc có nguy cơ teo cơ, liệt chi. Vì vậy, mục đích phẫu thuật chính là giải phóng sự chèn ép của khối thoát vị lên các cơ quan xung quanh. Từ đó, giảm tần suất, mức độ của các cơn đau và cải thiện chứng triệu chứng liên quan. Trong một số ca bệnh, việc loại bỏ đĩa đệm bị tổn thương và thay thế chúng bằng đĩa đệm nhân tạo có thể được thực hiện.
Trên đây là tổng hợp một số thông tin liên quan đến nguyên nhân, triệu chứng và hướng điều trị căn bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống cổ. Hy vọng qua bài viết, bạn đọc đã thu thập được những kiến thức bổ ích về sức khỏe. Cảm ơn các bạn đã đón đọc!
