Cấu tạo cột sống, chức năng và cách bệnh lý thường gặp cần chú ý

Cấu tạo cột sống hay còn tên gọi khác là xương sống bao gồm các đốt xương bên ngoài và phần đĩa đệm cùng dây chằng kết hợp bảo vệ cho tủy sống ở trong. Vậy liệu rằng bạn đã hiểu rõ về cấu tạo cũng như chức năng của cột sống hay chưa? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu thêm kiến thức qua bài viết dưới đây.

Cấu tạo của cột sống

Cột sống được xem là phần xương lớn nhất của cơ thể con người, đảm nhận chức năng nâng đỡ toàn bộ trọng lượng của cơ thể đồng thời hình thành sự kết nối giữa các xương với nhau.

Theo sách giải phẫu có ghi, cột sống được cấu thành từ 33 đốt sống với 5 nhóm xương gồm:

Xương cột sống cổ: Phần xương giúp kết nối xương hộp sọ với xương sống. Cột sống cổ bao gồm 7 đốt được chia theo thứ tự C1 đến C7 chiều từ trên xuống.
Xương cột sống ngực: Gồm có 12 đốt sống tại phần cột sống lưng phía trên, từ D1đến D12 đánh dấu theo chiều từ trên xuống dưới.
Xương cột sống thắt lưng: Có 5 đốt gồm L1 đến L5 thuộc phần xương cột sống lưng dưới.

Xương cột sống cùng: Đánh thứ tự từ S1 đến S5, chúng nối tiếp ngay sau các xương cột sống.
Xương cột sống cụt: Chính là phần xương còn lại cuối cùng và thấp nhất của cột sống.

Ngoài ra, phải kể đến cấu tạo của mỗi một đốt xương sẽ có 3 phần là:

Phần thân: Thân đốt sống có cấu tạo hình trụ, hơi lõm hai mặt và xung quanh bao bởi vành xương đặc. Hai cuống cung và mảnh cung của đốt sống được kết hợp với thân đốt hình thành nên lỗ đốt sống. Tại hai bờ dưới và trên của cuống sẽ có khuyết sống dưới về trên. Khi khớp nhau, các khuyết sẽ xuất hiện thành lỗ gian nhằm tạo đường cho các dây thần kinh đi qua.
Mõm đốt sống: Có 3 loại là mõm gai bắt đầu từ phần giữa mặt sau cột sống vòng ra sau rồi đi xuống, mõm ngang kết nối nhánh ngoài và cuống, mõm khớp nhằm liên kết hai đốt sống ở cạnh nhau.
Lỗ đốt sống: Phần lỗ thường bị giới hạn trước là thân đốt, phía sau và hai bên là cung đốt. Một khi đốt sống được khép lại chính là lúc lỗ sống cũng như cột sống được hình thành.

Chức năng của cột sống

Với sự kết nối chặt chẽ trên, cột sống của con người đảm nhiệm những chức năng chính bao gồm:

Liên kết các đốt xương lại với nhau, tạo nên một khung chắc chắn để nâng đỡ toàn bộ cơ thể, giúp cho mọi hoạt động của con người trở nên linh hoạt, dễ dàng hơn.
Hình cong chữ S tự nhiên giúp cột sống luôn được ổn định và duy trì trạng thái cân bằng. Từ đó giúp bạn có thể đứng thẳng, vững khi vận động, di chuyển và trong sinh hoạt hàng ngày. Bên cạnh đó, các khớp xương đan xen giữa đốt sống còn các tác dụng bảo vệ, giảm xóc cho cột sống, tránh tình trạng bị chấn thương hay gãy xương.

Nhờ có đĩa đệm mà cột sống có thể làm tốt khả năng phân tán các lực tác động tới cơ thể.
Bộ ba gồm xương sườn, xương chậu và cột sống liên kết với nhau đã tạo ra khung xương chắc chắn, là điểm tựa vững vàng cho cơ bắp và bảo vệ tốt cho phần lồng ngực, ổ bụng cũng như các cơ quan nội tạng bên trong.
Và hơn hết, cột sống chính là lớp bảo vệ của tuỷ sống, một trong những bộ phận chính chi phối tất cả các hoạt động lớn nhỏ của cơ thể.

Các bệnh lý cột sống thường gặp

Có thể thấy, cột sống chính là một bộ phận quan trọng đảm nhiệm vị trí “trụ cột” nhằm chống đỡ hầu như toàn bộ trọng lượng của cơ thể. Chính vì vậy mà chỉ cần một thay đổi rất nhỏ nào đó làm thay đổi cấu trúc ban đầu đều có nguy cơ dẫn tới bệnh lý về cột sống. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến công việc, cuộc sống sinh hoạt hàng ngày mà còn khiến bệnh nhân trở nên mệt mỏi, tâm lý căng thẳng. Dưới đây là các bệnh lý về cột sống thường thấy nhiều nhất như:

Đau lưng dạng cơ năng: Đây là dạng bệnh cột sống phổ biến nhất được hình thành do thường xuyên phải lao động, mang vác nặng hoặc sai tư thế. Hay đơn giản chỉ là ngồi làm việc quá lâu khiến máu không lưu thông, ngồi không đúng tư thế cũng làm cho dây chằng và cột sống bị ảnh hưởng. Hậu quả là người bệnh phải gánh chịu các cơn đau do co rút cơ.
Thoái hoá đĩa đệm: Như đã biết, đĩa đệm là một phần cấu tạo của cột sống, đảm nhiệm chức năng giảm ma sát, bảo vệ cột sống, dây thần kinh não tuỷ và não trong các trường hợp bị chấn thương. Nếu chẳng may bị thoát vị đĩa đệm, bệnh nhân sẽ cảm thấy đau nhức lưng thường xuyên, đặc biệt là khi mang vác đồ hay cúi người.

Thoát vị đĩa đệm: Bệnh lý hình thành do tình trạng bao xơ đĩa đệm bị rách khiến nhân nhầy bên trong có cơ hội tràn ra ngoài, gây chèn ép lên các rễ thần kinh và tạo ra các cơn đau buốt lưng, tê bì tay chân hoặc nghiêm trọng hơn là bại liệt.
Thoái hoá cột sống và loãng xương: Bệnh thường xuất hiện chủ yếu ở độ tuổi trung niên do quá trình oxy hoá khiến xương khớp bị giòn, xốp và dễ bị gãy hơn. Nhiều trường hợp nghiêm trọng còn có nguy cơ mắc gai, xẹp lún cột sống.
Sa đĩa đệm: Đây là bệnh cột sống có khả năng xuất hiện ở bất kỳ phần nào tại cột sống, đặc biệt là vị trí giữa hai đốt sống L4 và L5 hay đốt xương cùng số 5.
Viêm cứng khớp cột sống: Một bệnh lý thường gặp chính là tình trạng viêm cứng khớp cột sống với các dấu hiệu điển hình là đau lưng dai dẳng, tần suất và cường độ tăng mạnh vào buổi tối trước khi bạn đi ngủ.
Vẹo cột sống: Cong vẹo cột sống được nhận biết bởi tình trạng hai vai không đều, cơ thể nghiêng hẳn về một phía khi người bệnh di chuyển. Bệnh có thể do các thói quen ngồi sai tư thế hoặc yếu tố cong vẹo bẩm sinh.

Trên đây là một số thông tin cơ bản về cấu tạo cột sống mà chúng tôi muốn gửi gắm nhằm giúp bạn đọc hiểu hơn về cơ thể, đặc biệt là cột sống. Ngoài ra, nếu phát hiện những cơn đau bất thường tại cột sống thì hãy chủ động tới cơ sở y tế để thăm khám nhằm phát hiện và điều trị kịp thời các bệnh về xương khớp. Chúc bạn luôn mạnh khoẻ!